De VU is tweede universiteit in de top 5 van meest duurzame kennisinstellingen (SustainaBul 2025) en heeft verstrekkende ambities als het gaat om circulariteit en hergebruik. Dit is meegenomen in het sloop- en renovatieproject van het Wis- en Natuurkunde gebouw (W&N gebouw) en geeft als bijzondere invulling dat 95% van de materialen circulair worden hergebruikt of nuttig worden toegepast. Echt bijzonder is dat licht radioactief beton wordt hergebruikt, wat voor het allereerst in Nederland plaatsvindt. De sloop van het W&N gebouw is onderdeel van de gebiedsontwikkeling van Kenniskwartier Zuidas waaraan de Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam UMC en gemeente Amsterdam (Zuidas) samenwerken.
Ecologische impact
Het licht radioactieve beton rondom de cyclotrons uit het W&N gebouw (waarmee isotopen werden geproduceerd voor medische therapie, diagnostiek en kankeronderzoek) wordt verwerkt tot nieuwe grondstof voor beton, bijvoorbeeld voor dijkverzwaring en funderingen. Zelfs bakstenen worden schoongebikt voor een nieuwe bestemming. Het lood in de cyclotronbunkers krijgt een volledig nieuwe toepassing. Een kunstwerk van kunstenaar Johan Haanstra dat in de gevel van het gehele W&N gebouw zit, wordt verwerkt tot een nieuw kunstwerk. Bomen die rondom het gebouw gekapt zijn, worden verwerkt tot een nieuwe bestemming als picknickbank of bijenhotel op de campus. Deze manier van produceren leidt tot beperking van de inzet van nieuwe grondstoffen en substantieel minder afval en CO2-uitstoot.
Maatschappelijke impact
Maatschappelijke impact is belangrijk binnen het project, op regionaal, landelijk en zelfs internationaal niveau. Zo krijgen drie cyclotrons uit het W&N gebouw een tweede leven in Roemenië voor medische toepassingen. Onze pionierende aanpak op het hergebruik van licht radioactief beton is gedeeld met professionals uit de sector middels een symposium met internationaal publiek. In de circulaire aanpak zoeken we steeds manieren om de maatschappelijke impact in te verweven. Een paar voorbeelden: wetenschappelijke attributen uit het W&N gebouw worden verzameld en gebruikt voor tentoonstellingen en/of vervolgonderzoek. Ook geven we meubels uit het gebouw gratis weg aan studenten. Maar we denken ook buiten de bestaande kaders. Zo hebben we onze slooplocatie beschikbaar gesteld voor hulpdiensten om te oefenen bij calamiteitensituaties.
Zichtbaarheid
De VU Campus is voor iedereen goed toegankelijk en zichtbaar. Dat betekent ook dat de sloop van het W&N gebouw goed te zien is. Overlast door werkzaamheden wordt tot een minimum beperkt. Een omgevingsmanager komt bij direct omwonenden (zoals bewoners aan de A.J. Ernststraat) thuis langs en onderhoudt nauw contact met de gemeente en Stadsdeel Zuid. We communiceren direct met omwonenden via brieven, de bouwapp en bijeenkomsten om hen zo goed mogelijk te informeren over de werkzaamheden en te ondersteunen bij eventuele hinder, maar ook om hen mee te nemen in hoe de toekomstige campus eruit komt te zien.
Schaalbaarheid
Onze circulaire aanpak in het sloopproject waarin ook maatschappelijk impact is opgenomen kan, gezien de omvang en bijzondere kenmerken (zoals cyclotrons, kunst, groen), als voorbeeld dienen voor vergelijkbare projecten in Nederland én daarbuiten. Zeker het hergebruik van het beton uit de bunkers van het Cyclotron gebouw is een uniek onderdeel, het eerste in zijn soort, en (inmiddels) voorbeeld voor toekomstige projecten. Vooral dit laatst is in samenspraak gegaan met grote landelijke onderzoeks- en beleidsinstanties.
